[1] Aristides, Lysimachi filius, Atheniensis, aequalis fere fuit
Themistocli atque cum eo de principatu contendit; namque obtrectarunt
inter se. In his autem cognitum est quanto antestaret eloquentia
innocentiae. Quamquam enim adeo excellebat Aristides abstinentia ut
unus post hominum memoriam, quem quidem nos audierimus, cognomine Iustus
sit appellatus, tamen a Themistocle conlabefactus testula illa exsilio
decem annorum multatus est. Qui quidem cum intellegeret reprimi
concitatam multitudinem non posse, cedensque animadvertisset quendam
scribentem ut patria pelleretur, quaesisse ab eo dicitur qua re id
faceret, aut quid Aristides commisisset cur tanta poena dignus
duceretur. Cui ille respondit se ignorare Aristiden, sed sibi non
placere quod tam cupide laborasset ut praeter ceteros Iustus
appellaretur. Hic decem annorum legitimam poenam non pertulit. Nam
postquam Xerxes in Graeciam descendit, sexto fere anno quam erat
expulsus populi scito in patriam restitutus est.
[2] Interfuit autem pugnae navali apud Salamina, quae facta est
prius quam poena liberaretur. Idem praetor fuit Atheniensium apud
Plataeas in proelio quo fusus barbarorum exercitus Mardoniusque
interfectus est. Neque aliud est ullum huius in re militari inlustre
factum quam eius imperi memoria, iustitiae vero et aequitatis et
innocentiae multa, in primis quod huius aequitate factum est, cum in
communi classe esset Graeciae simul cum Pausania, ut summa imperi
maritimi ab Lacedaemoniis transferretur ad Atheniensis. Namque ante id
tempus et mari et terra duces erant Lacedaemonii. Tum autem et
intemperantia Pausaniae et iustitia factum est Aristidis ut omnes fere
civitates Graeciae ad Atheniensium societatem se applicarent, et
adversus barbaros hos duces deligerent sibi.
[3] Quos quo facilius repellerent si forte bellum renovare
conarentur, ad classis aedificandas exercitusque comparandos quantum
pecuniae quaeque civitas daret Aristides delectus est qui constitueret,
eiusque arbitrio quadringena et sexagena talenta quotannis Delum sunt
conlata; id enim commune aerarium esse voluerunt. Quae omnis pecunia
postero tempore Athenas translata est. Hic qua fuerit abstinentia
nullum est certius indicium quam quod, cum tantis rebus praefuisset, in
tanta paupertate decessit ut qui efferretur vix reliquerit. Quo factum
est ut filiae eius publice alerentur et de communi aerario dotibus datis
conlocarentur. Decessit autem fere post annum quartum quam Themistocles
Athenis erat expulsus.