P. Vergili Maronis Ecloga Tertia
Menalcas
- Dic mihi, Damoeta, cuium pecus? An Meliboei?
Damoetas- Non, verum Aegonos; nuper mihi tradidit Aegon.
Menalcas- Infelix o semper, oves, pecus! ipse Neaeram
- dum fovet ac ne me sibi praeferat illa veretur,
- 5
- hic alienus ovis custos bis mulget in hora,
- et sucus pecori et lac subducitur agnis.
Damoetas- Parcius ista viris tamen obicienda memento.
- novimus et qui te transversa tuentibus hircis
- et quo--sed faciles Nymphae risere--sacello.
Menalcas- 10
- Tum, credo, cum me arbustum videre Miconos
- atque mala vitis incidere falce novellas.
Damoetas- Aut hic ad veteres fagos cum Daphnidos arcum
- fregisti et calamos, quae tu, perverse Menalca,
- et, cum vidisti puero donata, dolebas
- 15
- et, si non aliqua nocuisses, mortuus esses.
Menalcas- Quid domini faciant, audent cum talia fures?
- non ego te vidi Damonos, pessime, caprum
- excipere insidiis multum latrante Lycisca?
- et cum clamarem 'quo nunc se proripit ille?
- 20
- Tityre, coge pecus', tu post carecta latebas.
Damoetas- An mihi cantando victus non redderet ille,
- quem mea carminibus meruisset fistula caprum?
- si nescis, meus ille caper fuit; et mihi Damon
- ipse fatebatur sed reddere posse negabat.
Menalcas- 25
- Cantando tu illum? aut umquam tibi fistula cera
- iuncta fuit? non tu in triviis, indocte, solebas
- stridenti miserum stipula disperdere carmen?
Damoetas- Vis ergo inter nos quid possit uterque vicissim
- experiamur? ego hanc vitulam--ne forte recuses,
- 30
- bis venit ad mulctram, binos alit ubere fetus--
- depono; tu dic mecum quo pignore certes.
Menalcas- De grege non ausim quicquam deponere tecum.
- est mihi namque domi pater, est iniusta noverca,
- bisque die numerant ambo pecus, alter et haedos.
- 35
- verum, id quod multo tute ipse fatebere maius,
- insanire libet quoniam tibi, pocula ponam
- fagina, caelatum divini opus Alcimedontos,
- lenta quibus torno facili superaddita vitis
- diffusos hedera vestit pallente corymbos.
- 40
- in medio duo signa, Conon et--quis fuit alter,
- descripsit radio totum qui gentibus orbem,
- tempora quae messor, quae curvus arator haberet?
- necdum illis labra admovi, sed condita servo.
Damoetas- Et nobis idem Alcimedon duo pocula fecit
- 45
- et molli circum est ansas amplexus acantho
- Orpheaque in medio posuit silvasque sequentis;
- necdum illis labra admovi, sed condita servo.
- si ad vitulam spectas, nihil est quod pocula laudes.
Menalcas- Numquam hodie effugies; veniam quocumque vocaris.
- 50
- audiat haec tantum vel qui venit, ecce Palaemon.
- efficiam posthac ne quemquam voce lacessas.
Damoetas- Quin age, si quid habes; in me mora non erit ulla
- nec quemquam fugio. tantum, vicine Palaemon,
- sensibus haec imis--res est non parva--reponas.
Palaemon- 55
- Dicite, quandoquidem in molli consedimus herba.
- et nunc omnis ager, nunc omnis parturit arbos,
- nunc frondent silvae, nunc formosissimus annus.
- incipe, Damoeta; tu deinde sequere, Menalca.
- alternis dicetis; amant alterna Camenae.
Damoetas- 60
- Ab Iove principium Musae, Iovis omnia plena;
- ille colit terras, illi mea carmina curae.
Menalcas- Et me Phoebus amat; Phoebo sua semper apud me
- munera sunt, lauri et suave rubens hyacinthus.
Damoetas- Malo me Galatea petit, lasciva puella,
- 65
- et fugit ad salices et se cupit ante videri.
Menalcas- At mihi sese offert ultro meus ignis, Amyntas,
- notior ut iam sit canibus non Delia nostris.
Damoetas- Parta meae Veneri sunt munera; namque notavi
- ipse locum aeriae quo congessere palumbes.
Menalcas- 70
- Quod potui, puero silvestri ex arbore lecta
- aurea mala decem misi; cras altera mittam.
Damoetas- O quotiens et quae nobis Galatea locuta est!
- partem aliquam, venti, divom referatis ad auris.
Menalcas- Quid prodest quod me ipse animo non spernis, Amynta,
- 75
- si, dum tu sectaris apros, ego retia servo?
Damoetas- Phyllida mitte mihi; meus est natalis, Iolla,
- cum faciam vitula pro frugibus, ipse venito.
Menalcas- Phyllida amo ante alias; nam me discedere flevit
- et longum 'formose, vale, vale,' inquit, Iolla.
Damoetas- 80
- Triste lupus stabulis, maturis frugibus imbres,
- arboribus venti, nobis Amaryllidos irae.
Menalcas- Dulce satis umor, depulsis arbutus haedis,
- lenta salix feto pecori, mihi solus Amyntas.
Damoetas- Pollio amat nostram, quamvis est rustica, Musam;
- 85
- Pierides, vitulam lectori pascite vestro.
Menalcas- Pollio et ipse facit nova carmina; pascite taurum,
- iam cornu petat et pedibus qui spargat harenam.
Damoetas- Qui te, Pollio, amat veniat quo te quoque gaudet;
- mella fluant illi, ferat et rubus asper amomum.
Menalcas- 90
- Qui Bavium non odit, amet tua carmina, Mevi,
- atque idem iungat vulpes et mulgeat hircos.
Damoetas- Qui legitis flores et humi nascentia fraga,
- frigidus--o pueri, fugite hinc--latet anguis in herba.
Menalcas- Parcite, oves, nimium procedere; non bene ripae
- 95
- creditur; ipse aries etiam nunc vellera siccat.
Damoetas- Tityre, pascentis a flumine reice capellas;
- ipse, ubi tempus erit, omnis in fonte lavabo.
Menalcas- Cogite oves, pueri; si lac praeceperit aestus,
- ut nuper, frustra pressabimus ubera palmis.
Damoetas- 100
- Heu heu, quam pingui macer est mihi taurus in ervo!
- idem amor exitium pecori pecorisque magistro.
Menalcas- His certe--neque amor causa est--vix ossibus haerent;
- nescio quis teneros oculus mihi fascinat agnos.
Damoetas- Dic quibus in terris--et eris mihi magnus Apollo--
- 105
- tris pateat caeli spatium non amplius ulnas.
Menalcas- Dic quibus in terris inscripti nomina regum
- nascantur flores, et Phyllida solus habeto.
Palaemon- Non nostrum inter vos tantas componere lites:
- et vitula tu dignus et hic et quisquis amores
- 110
- aut metuet dulcis aut experietur amaros.
- claudite iam rivos, pueri; sat prata biberunt.