P. Vergili Maronis Ecloga Quinta
Menalcas
- Cur non, Mopse, boni quoniam conuenimus ambo
- tu calamos inflare leuis, ego dicere uersus,
- hic corylis mixtas inter consedimus ulmos?
Mopsus
- Tu maior; tibi me est aequom parere, Menalca,
- 5
- siue sub incertas Zephyris motantibus umbras,
- siue antro potius succecimus. Aspice ut antrum
- siluestris raris sparsit labrusca racemis.
Menalcas
- Montibus in nostris solus tibi certat Amyntas.
Mopsus
- Quid, si idem certet Phoebum superare canendo?
Menalcas
- 10
- Incipe, Mopse, prior, si quos aut Phyllidis ignis
- aut Alconis habes laudes aut iurgia Codri;
- incipe; pascentis seruabit Tityrus haedos.
Mopsus
- Immo haec in uiridi nuper quae cortice fagi
- carmina descripsi et modulans alterna notaui,
- 15
- experiar: tu deinde iubeto certet Amyntas.
Menalcas
- Lenta salix quantum pallenti cedit oliuae,
- puniceis humilis quantum saliunca rosetis,
- iudicio nostro tantum tibi cedit Amyntas.
- Sed tu desine plura, puer; successimus antro.
Mopsus
- 20
- Exstinctum Nymphae crudeli funere Daphnim
- flebant (uos coryli testes et flumina Nymphis),
- cum complexa sui corpus miserabile nati
- atque deos atque astra uocat crudelia mater.
- Non ulli pastos illis egere diebus
- 25
- frigida, Daphni, boues ad flumina: nulla neque amnem
- libauit quadrupes, nec graminis attigit herbam.
- Daphni, tuom Poenos etiam ingemuisse leones
- interitum montesque feri siluaque loquontur.
- Daphnis et Armenias curru subiungere tigris
- 30
- instituit; Daphnis thiasos inducere Bacchi,
- et foliis lentas intexere mollibus hastas.
- Vitis ut arboribus decori est, ut uitibus uuae,
- ut gregibus tauri, segetes ut pinguibus aruis,
- tu decus omne tuis. Postquam te fata tulerunt,
- 35
- ipsa Pales agros atque ipse reliquit Apollo.
- Grandia saepe quibus mandauimus hordea sulcis,
- infelix lolium et steriles nascuntur auenae;
- pro molli uiola, pro purpureo narcisso
- carduos et spinis surgit paliurus acutis.
- 40
- Spargite humum foliis, inducite fontibus umbras,
- pastores (mandat fieri sibi talia Daphnis),
- et tumulum facite, et tumulo superaddite carmen:
- Daphnis ego in siluis hinc usque ad sidera notus
- formosi pecoris custos formosior ipse.
Menalcas
- 45
- Tale tuom carmen nobis, diuine poeta,
- quale sopor fessis in gramine, quale per aestum
- dulcis aquae saliente sitim restinguere riuo.
- Nec calamis solum aequiperas, sed uoc magistrum;
- fortunate puer, tu nunc eris alter ab illo.
- 50
- Nos tamen haec quocumque modo tibi nostra uicissim
- dicemus, Daphnimque tuom tollemus ad astra;
- Daphnim ad astra feremus: amauit nos quoque Daphnis.
Mopsus
- An quicquam nobis tali sit munere maius?
- Et puer ipse fuit cantari dignus, et ista
- 55
- iam pridem Stimichon laudauit carmina nobis.
Menalcas
- Candidus insuetum miratur limen Olympi
- sub pedibus uidet nubes et sidera Daphnis.
- Ergo alacris siluas et cetera rura uoluptas
- Panaque pastoresque tenet Dryadasque puellas.
- 60
- Nec lupus insidias pecori, nec retia ceruis
- ulla dolum meditantur: amat bonus otia Daphnis.
- Ipsi laetitia uoces ad sidera iactant
- intonsi montes; ipsae iam carmina rupes,
- ipsa sonant arbusta: "Deus, deus ille, Menalca!"
- 65
- Sis bonus o felixque tuis! En quattuor aras:
- ecce duas tibi, Daphni, duas altaria Phoebo.
- Pocula bina nouo spumantia lacte quotannis,
- craterasque duo statuam tibi pinguis oliui,
- et multo in primis hilarans conuiuia Baccho,
- 70
- ante focum, si frigus erit, si messis, in umbra,
- uina nouom fundam calathis Ariusia nectar.
- Cantabunt mihi Damoetas et Lyctius Aegon;
- saltantis Satyros imitabitur Alphesiboeus.
- Haec tibi semper erunt, et cum sollemnia uota
- 75
- reddemus Nymphis, et cum lustrabimus agros.
- Dum iuga montis aper, fluuios dum piscis amabit,
- dumque thymo pascentur apes, dum rore cicadae,
- semper honos nomenque tuom laudesque manebunt.
- Vt Baccho Cererique, tibi sic uota quotannis
- 80
- agricolae facient: damnabis tu quoque uotis.
Mopsus
- Quae tibi, quae tali reddam pro carmine dona?
- Nam neque me tantum uenientes sibilus Austri
- nec percussa iuuant fluctu tam litora, nec quae
- saxosas inter decurrunt flumina uallis.
Menalcas
- 85
- Hac te nos fragili donabimus ante cicuta:
- haec nos "Formosum Corydon ardebat Alexim",
- haec eadem docuit "Cuium pecus? an Meliboei?"
Mopsus
- At tu sume pedum, quod, me cum saepe rogaret,
- non tulit Antigenes (et erat tum dignus amari),
- 90
- formosum paribus nodis atque aere, Menalca.